Miễn lệ phí trước bạ cho ô tô điện có được gia hạn?

Bộ Tài chính mới đây đã đề xuất gia hạn chính sách miễn 100% lệ phí trước bạ cho ô tô điện đến ngày 28/2/2027, thay vì kết thúc vào cuối tháng 2 năm nay.

Nếu đề xuất này được thông qua, ô tô điện tại Việt Nam sẽ tiếp tục được hưởng mức lệ phí trước bạ 0% thêm hai năm nữa, tạo động lực quan trọng cho sự phát triển của thị trường xe điện. Trong khi đó, các dòng xe sử dụng năng lượng xanh khác vẫn cần chờ đợi thêm những chính sách hỗ trợ cụ thể để thúc đẩy sự phổ biến và cạnh tranh trong tương lai.

Xe điện nối đà phát triển

Nghị định 10/2022 đã quy định mức lệ phí trước bạ 0% dành cho ô tô điện chạy pin trong vòng 3 năm kể từ ngày có hiệu lực, tức từ 1/3/2022.

Theo lộ trình tiếp theo được nêu trong Nghị định 100, sau giai đoạn miễn phí trước bạ, ô tô điện sẽ chịu mức lệ phí bằng 50% so với xe sử dụng động cơ xăng, dầu có cùng số chỗ ngồi trong hai năm kế tiếp. Điều này đồng nghĩa với việc, từ tháng tới, mức phí trước bạ 0% dành cho ô tô điện tại Việt Nam sẽ chính thức chấm dứt và chuyển sang mức ưu đãi 50%.

Chính sách miễn phí trước bạ được xem là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của thị trường xe điện tại Việt Nam. Trong đó, VinFast là hãng xe điện duy nhất công bố doanh số chính thức, ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng qua từng năm.

Năm 2022, khi mới chuyển mình thành thương hiệu thuần điện, VinFast đạt doanh số 7.080 xe tại thị trường Việt Nam. Sang năm 2023, con số này tăng mạnh lên 34.855 xe, trước khi bứt phá lên 87.000 xe vào năm 2024, vượt qua nhiều hãng xe truyền thống đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ.

Sự thành công của VinFast không chỉ đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của một thương hiệu nội địa mà còn phản ánh sự sôi động ngày càng gia tăng của thị trường xe điện tại Việt Nam. Một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát triển này chính là chính sách ưu đãi lệ phí trước bạ, giúp giảm đáng kể chi phí lăn bánh cho người tiêu dùng.

Bên cạnh VinFast, nhiều thương hiệu xe điện khác cũng đang tích cực gia nhập thị trường Việt Nam. BYD, Wuling, GAC Aion hiện đã có mặt, trong khi Zeekr cũng sắp tham chiến. Những tên tuổi như Dongfeng, MG, Hyundai đã giới thiệu các mẫu ô tô điện, còn các hãng xe sang như BMW, Porsche, Audi hay Mercedes-Benz cũng đưa ra nhiều lựa chọn hấp dẫn cho khách hàng Việt.

Việc miễn 100% lệ phí trước bạ không chỉ giúp người mua xe điện phổ thông tiết kiệm hàng chục triệu đồng mà còn mang lại lợi ích lên đến hàng trăm triệu đồng đối với các mẫu xe sang. Cụ thể, mẫu VinFast VF 5 Plus với giá 480-540 triệu đồng đang giúp khách hàng tiết kiệm 48-65 triệu đồng tùy theo địa phương đăng ký. Mẫu xe điện giá rẻ nhất của hãng, VF 3, có giá từ 240-322 triệu đồng, đồng nghĩa với việc khách hàng được giảm từ 24-39 triệu đồng phí trước bạ.

Mức hỗ trợ phí trước bạ cho xe điện vào lúc này có thể lên đến hàng trăm triệu đồng ở các mẫu xe sang.

Ở phân khúc xe điện cao cấp, mức ưu đãi còn ấn tượng hơn. BYD Han – mẫu sedan cỡ E từ Trung Quốc, với giá bán 1,489 tỷ đồng, giúp khách hàng tiết kiệm tối đa 179 triệu đồng nhờ chính sách miễn phí trước bạ. Đặc biệt, mẫu SUV siêu sang Mercedes-Maybach EQS 680, có giá niêm yết 7,61 tỷ đồng, đang được hưởng mức giảm phí trước bạ lên đến 913 triệu đồng, một con số đáng kể trong tổng chi phí lăn bánh.

Dù mức giảm chỉ vài chục triệu đồng với xe phổ thông hay hàng trăm triệu đồng với xe hạng sang, chính sách này vẫn mang lại lợi ích rõ rệt cho khách hàng, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế chưa thực sự phục hồi hoàn toàn. Nếu đề xuất gia hạn miễn phí trước bạ của Bộ Tài chính được thông qua, nhiều khả năng thị trường xe điện tại Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm tới.

Xe hybrid mỏi mòn chờ ưu đãi

Trong bối cảnh chính sách miễn 100% lệ phí trước bạ dành cho xe điện có khả năng được gia hạn, các ưu đãi dành cho xe hybrid phân khúc trung gian giữa ô tô động cơ đốt trong truyền thống và xe thuần điện vẫn chưa được hiện thực hóa, dù đã từng xuất hiện trong các đề xuất chính sách.

Tháng 9/2024, lần đầu tiên Bộ Công Thương đề xuất bổ sung các dòng xe hybrid, bao gồm hybrid tự sạc (HEV) và hybrid sạc ngoài (PHEV), vào danh mục phương tiện có thể được hưởng ưu đãi giảm lệ phí trước bạ, bên cạnh ô tô điện chạy pin (BEV). Tuy nhiên, cho đến nay, chính sách này vẫn chưa được triển khai, trong khi thị trường xe hybrid tại Việt Nam đang có sự tăng trưởng mạnh mẽ.

Danh sách các mẫu xe hybrid đã công bố doanh số tại Việt Nam bao gồm Honda CR-V e:HEV RS, Honda Civic e:HEV RS, Toyota Innova Cross HEV, Toyota Yaris Cross HEV, Toyota Corolla Cross 1.8HEV, Toyota Camry 2.5HV, Toyota Corolla Altis 1.8HEV, Toyota Alphard HEV, Kia Sorento HEV/PHEV và Suzuki XL7 Hybrid. Bên cạnh đó, một số mẫu xe hybrid khác như Nissan Kicks, Haval H6 và theo một số nguồn tin, Haval Jolion cũng đã bắt đầu được bàn giao đến khách hàng tại Việt Nam.

Thị trường xe hybrid tại Việt Nam đang khá sôi động.

Dù số lượng xe hybrid ngày càng gia tăng, phần lớn các mẫu xe tại Việt Nam hiện nay vẫn là hybrid tự sạc (HEV) hoặc hybrid nhẹ (MHEV), vốn chỉ có thể di chuyển thuần điện trong phạm vi rất ngắn do dung lượng pin hạn chế. Hiệu quả tiết kiệm nhiên liệu của các dòng xe này được thể hiện rõ nhất khi vận hành trong đô thị, nhờ sự hỗ trợ của mô-tơ điện trong điều kiện giao thông tốc độ thấp, nhiều điểm dừng và khởi động.

Trong khi đó, xe hybrid sạc ngoài (PHEV) được xem là giải pháp lai hoàn thiện hơn giữa ô tô điện và xe sử dụng động cơ đốt trong, đặc biệt trong bối cảnh thị trường xe điện toàn cầu đang có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại. Phần lớn các mẫu PHEV có thể di chuyển hoàn toàn bằng điện trên quãng đường lên đến 100 km, trong khi phạm vi hoạt động kết hợp (xăng + điện) của nhiều mẫu xe có thể đạt 1.200-1.300 km. Đáng chú ý, một số dòng xe tiên tiến trên thế giới thậm chí có phạm vi hoạt động kết hợp chạm ngưỡng 2.000 km, và nhiều khả năng sẽ sớm xuất hiện tại thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Xe PHEV có thể sở hữu phạm vi hoạt động kết hợp cả nghìn km.

Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội, xe hybrid sạc ngoài (PHEV) vẫn tồn tại một số hạn chế so với hybrid tự sạc (HEV) hoặc hybrid nhẹ (MHEV). Một trong những rào cản lớn nhất chính là giá thành cao hơn đáng kể, do chi phí sản xuất hệ thống truyền động hybrid cắm sạc phức tạp hơn và yêu cầu bộ pin dung lượng lớn hơn.

Chính vì vậy, nếu nhóm xe PHEV được hưởng ưu đãi phí trước bạ từ chính sách hỗ trợ của nhà nước, không chỉ phân khúc này mà toàn bộ thị trường xe hybrid tại Việt Nam sẽ có điều kiện phát triển mạnh hơn. Đặc biệt, khi người tiêu dùng trong nước vẫn có xu hướng ưa chuộng các dòng xe động cơ đốt trong truyền thống, PHEV trở thành lựa chọn tiềm năng nhờ khả năng vận hành kết hợp giữa động cơ xăng và mô-tơ điện, giúp khách hàng dễ dàng làm quen với công nghệ điện hóa mà không phải lo lắng về phạm vi di chuyển.

Bên cạnh lợi ích về vận hành, xe hybrid nói chung và PHEV nói riêng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải khí CO₂, góp phần giúp Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu trung hòa carbon (Net Zero) vào năm 2050. Đây là lý do nhóm phương tiện này cần được xem xét đưa vào danh mục được hưởng chính sách ưu đãi, nhằm thúc đẩy quá trình điện hóa giao thông tại Việt Nam.

Hiện nay, thị trường PHEV tại Việt Nam đang có những bước mở rộng đáng chú ý. Jaecoo J7 PHEV vừa ra mắt, trong khi BYD Sealion 6 cũng sắp gia nhập phân khúc này. Ngoài ra, các dòng xe Volvo XC60, XC90 và S90 tại Việt Nam đều có phiên bản PHEV, trong khi Kia Sorento từng là mẫu xe phổ thông duy nhất sở hữu tùy chọn hybrid cắm sạc. Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các mẫu xe PHEV cho thấy tiềm năng phát triển của phân khúc này, đặc biệt nếu có thêm các chính sách hỗ trợ phù hợp từ phía nhà nước.

Tương lai thị trường xe xanh Việt Nam

Nếu chính sách miễn hoàn toàn phí trước bạ cho ô tô điện tiếp tục được gia hạn thêm hai năm, VinFast nhiều khả năng sẽ tận dụng tối đa lợi thế này để củng cố vị thế dẫn đầu trong phân khúc xe điện tại Việt Nam. Việc duy trì ưu đãi phí trước bạ 0% sẽ không chỉ thúc đẩy doanh số xe thuần điện mà còn góp phần mở rộng đáng kể thị trường EV trong nước. Đặc biệt, khác với xe sử dụng động cơ đốt trong vốn có sự phân biệt giữa xe lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu ô tô điện sẽ đồng loạt hưởng lợi, tạo điều kiện cho cả doanh nghiệp sản xuất nội địa lẫn các thương hiệu quốc tế.

BYD hiện là một trong những hãng xe còn hưởng lợi từ chính sách miễn hoàn toàn phí trước bạ cho xe điện.

Tuy nhiên, một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển bền vững của thị trường xe điện tại Việt Nam vẫn là hệ thống trạm sạc công cộng. Hiện tại, mạng lưới này vẫn chưa được phủ rộng và đồng bộ, khiến nhiều người dùng e ngại về khả năng sử dụng xe điện trong thực tế. Khi số lượng xe EV tăng trưởng mạnh, áp lực mở rộng hạ tầng sạc sẽ ngày càng lớn, buộc các doanh nghiệp và cơ quan quản lý phải nhanh chóng đưa ra giải pháp phù hợp. Trước mắt, hệ thống sạc V-GREEN do VinFast phát triển vẫn sẽ tiếp tục giữ vị trí mạng lưới trạm sạc công cộng lớn nhất tại Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dùng xe điện.

Song song với sự bùng nổ của xe điện, thị trường hybrid đặc biệt là các dòng PHEV (plug-in hybrid) cũng đang ghi nhận những tín hiệu khởi sắc. Ban đầu, số lượng xe PHEV gia nhập thị trường Việt Nam có thể còn hạn chế, chủ yếu mang tính thăm dò nhu cầu người dùng. Tuy nhiên, nếu phản ứng của thị trường tích cực và chính sách hỗ trợ dành cho xe điện được mở rộng sang nhóm hybrid, lượng xe PHEV, HEV (hybrid tự sạc) và MHEV (mild hybrid) tại Việt Nam có thể sẽ gia tăng mạnh mẽ.

Xe hybrid vẫn chưa được nhà nước triển khai chính sách hỗ trợ phí trước bạ.

Nhìn chung, phân khúc xe xanh tại Việt Nam đặc biệt là xe thuần điện đang được hưởng lợi lớn từ chính sách ưu đãi của nhà nước. Các chính sách hỗ trợ trực tiếp vào chi phí sở hữu xe không chỉ kích thích nhu cầu mua sắm mà còn tạo động lực phát triển dài hạn cho ngành công nghiệp ô tô trong nước. Nếu lộ trình này được duy trì và mở rộng, Việt Nam hoàn toàn có thể tiến gần hơn đến mục tiêu Net Zero vào năm 2050, như cam kết tại Hội nghị COP26.