Giảm thuế xe hybrid, tăng thuế xe bán tải mang lại lợi ích gì?

Anh Tạ Phan Vũ chọn mua dòng xe hybrid để kinh doanh dịch vụ vận chuyển tại TP.HCM vì tiết kiệm nhiên liệu. Ảnh: Hà An.

Theo đó, dự thảo quy định: Xe hybrid là loại xe sử dụng cả động cơ xăng và điện, sẽ được áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt bằng 70% mức thuế suất đối với xe sử dụng động cơ đốt trong thông thường.

Như vậy, dự thảo đã bỏ quy định phân biệt giữa các xe hybrid sạc trong (HEV) và sạc ngoài (PHEV) như trước. Thay vào đó là một phương thức áp dụng chung, dự kiến giao Chính phủ nghiên cứu và quy định cụ thể.

Ghi nhận của PV, hiện nhiều hãng xe đang rất nỗ lực thúc đẩy tiêu thụ xe hybrid bởi đây là loại xe xanh phù hợp với xu thế chuyển đổi sang các loại xe ít phát thải. Tuy nhiên, giá bán của dòng xe này thường cao hơn so với xe thông thường khoảng 15%. Tổng doanh số tiêu thụ xe hybrid năm 2024 của các hãng đạt 9.866 xe, chiếm 0,2% thị phần ô tô.

Giảm thu ngân sách nhưng lợi lâu dài

Phân tích về thuế suất cho xe hybrid, ông Nguyễn Ngọc Thái, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Thuế và Tư vấn KPMG cho biết, việc giảm 30% thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe hybrid sạc trong (HEV) và 50% cho xe hybrid sạc ngoài (PHEV) như đề xuất của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) có thể dẫn tới giảm thu ngân sách Nhà nước khoảng 5.000 tỷ đồng/năm.

Tuy nhiên, đây là một khoản chi phí có thể chấp nhận được so với các lợi ích lâu dài mà chính sách này mang lại.

Theo nghiên cứu của KPMG Việt Nam, giảm thuế sẽ giúp tiết kiệm tới 26.000 tỷ đồng chi phí nhiên liệu và 28.000 tỷ đồng chi phí nhập khẩu dầu thô trong suốt vòng đời các loại xe hybrid. Điều này không chỉ giúp giảm bớt áp lực cho ngân sách Nhà nước mà còn góp phần cải thiện cán cân thương mại của Việt Nam.

Về chính sách thuế, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho biết, hiện xe hybrid (HEV) đang được đề xuất mức thuế 70% và xe hybrid sạc ngoài (PHEV) là 50% so với xe xăng. Tuy nhiên, bà Cúc cho rằng hai loại xe này nên được hưởng mức ưu đãi thuế tương đương, ở mức 50%.

Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng ủng hộ đề xuất áp mức thuế chung 50% với các dòng xe hybrid, không phân biệt kiểu loại cấu hình. "Theo tôi cần chính sách thuế đủ hấp dẫn để thay đổi hành vi tiêu dùng", ông Hiếu nói.

Tranh luận tăng thuế xe bán tải

Ngày 4/3/2025, Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có công văn góp ý vào dự thảo luật đối với xe ô tô pick-up chở hàng cabin kép (xe bán tải).

Anh Nông Văn Thành ở Cao Bằng xem xe bán tải mà anh định mua để chở ngô. Ảnh: Lam Anh.

Theo VCCI, đề xuất tăng thuế suất đối với xe pick-up chở hàng cabin kép trong dự thảo là chưa thực sự phù hợp với bối cảnh chung của thị trường ô tô hiện nay. Xe pick-up cabin kép chủ yếu phục vụ vận tải hàng hóa, hoạt động kinh doanh vừa và nhỏ, cũng như công vụ của cơ quan chức năng, đặc biệt tại các khu vực ngoài đô thị.

Theo VCCI, việc tăng thuế đối với dòng xe này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy tiêu cực, bao gồm: Giảm thu ngân sách Nhà nước (ước tính khoảng 7.700 tỷ đồng trong giai đoạn 2024-2030), sụt giảm đáng kể lượng tiêu thụ xe (giảm 36%), gây khó khăn cho các doanh nghiệp đã và đang đầu tư mở rộng sản xuất.

Hãng tư vấn thuế KPMG Việt Nam đưa ra số liệu, 64% chủ xe bán tải là khách hàng cá nhân, gồm nông dân, kỹ sư, cá nhân kinh doanh tự do; nhóm này mua xe nhằm mục đích vận tải, kinh doanh thương mại với quy mô vừa và nhỏ.

36% khách hàng còn lại là các cơ quan, doanh nghiệp như: Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Tập đoàn Viettel, các doanh nghiệp quản lý đường BOT và tuyến cao tốc như VIDIFI… Các cơ quan, đơn vị trên dùng xe này để thực hiện nhiệm vụ quốc gia và các hoạt động chuyên ngành.

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi, Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định, xe pick-up chủ yếu được sử dụng tại các vùng nông thôn, miền núi để chở hàng và phục vụ sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ.

Một số ý kiến cũng cho rằng, nên nhìn vào đối tượng sử dụng xe bán tải. Trong đó, 70% là ở nông thôn, chủ xe phần lớn là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh cá thể. Việc tăng thuế suất cao ngay lập tức sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và người dân ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Do đó, lộ trình tăng thuế hợp lý trong 3 năm và áp dụng sau 1 năm khi luật được thông qua sẽ là một giải pháp hài hòa, bảo đảm thu ngân sách, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và phát triển bền vững ngành công nghiệp ô tô trong nước.

TS Lê Văn Nghĩa, Giảng viên trường Cơ khí (thuộc Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, các dòng xe hybrid có thể tiết kiệm từ 30-50% nhiên liệu so với xe chạy xăng truyền thống.

Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) dự báo các xe hybrid được sản xuất trong giai đoạn 2026-2030 có thể góp phần giảm hơn 2,6 triệu tấn lượng phát thải khí CO2, giúp tiết kiệm ngân sách để bù đắp lượng phát thải tương đương với 333 tỷ đồng tín chỉ carbon.

Việc giảm thuế xe hybrid và tăng thuế xe bán tải không chỉ là câu chuyện về giá cả hay ngân sách, mà còn là bước đi chiến lược để hướng người tiêu dùng đến lựa chọn bền vững hơn, giúp xây dựng môi trường giao thông hiện đại, xanh và thân thiện với môi trường.

Chính sách nếu được thiết kế phù hợp, minh bạch và đi kèm các biện pháp hỗ trợ đồng bộ như ưu đãi vay mua xe, cải thiện hạ tầng sạc điện, chắc chắn sẽ tạo ra sự chuyển dịch tích cực trong thị trường ô tô Việt Nam trong những năm tới.