Tay nắm cửa ẩn trên ô tô: Khi công nghệ trở thành con dao hai lưỡi

Trong kỷ nguyên công nghệ số, khi ngành công nghiệp ô tô không ngừng tiến hóa theo hướng điện hóa và tự động hóa, thiết kế ngoại thất xe cũng đang chuyển mình mạnh mẽ để phù hợp với xu hướng hiện đại hóa và tối giản. Một trong những đặc trưng nổi bật của ngôn ngữ thiết kế tương lai là tay nắm cửa dạng ẩn chi tiết tuy nhỏ nhưng lại đóng vai trò biểu tượng cho sự đột phá về thẩm mỹ và khí động học.

Trên nhiều mẫu xe tiên phong như Tesla Model S, tay nắm cửa truyền thống đã được thay thế bằng tay nắm dạng ẩn, nằm phẳng hoàn toàn trên bề mặt thân xe. Hệ thống này thường được kích hoạt tự động – trượt ra khi xe phát hiện người dùng đến gần, chạm vào hoặc khi nhấn nút mở cửa. Giải pháp này không chỉ mang lại vẻ ngoài mượt mà, liền khối mà còn giúp giảm hệ số cản gió, tối ưu hiệu quả vận hành – điều đặc biệt quan trọng với xe điện.

Thiết kế tay nắm cửa ẩn trên mẫu Range Rover Velar.

Tuy nhiên, đằng sau thiết kế mang đậm hơi thở tương lai này lại tồn tại những rủi ro không thể xem nhẹ, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp. Khi hệ thống điện gặp sự cố hoặc xe mất nguồn hoàn toàn sau va chạm, các tay nắm cửa dạng ẩn có thể ngừng hoạt động, khiến việc mở cửa từ bên ngoài trở nên bất khả thi cản trở công tác cứu hộ hoặc việc thoát hiểm của hành khách bên trong.

Thực tế đã ghi nhận nhiều trường hợp người dùng xe Tesla, Volkswagen, Rivian hay Cadillac phản ánh về sự cố liên quan đến tay nắm cửa dạng ẩn không mở được khi cần thiết. Điều này đặt ra câu hỏi quan trọng: liệu một chi tiết thiết kế thời thượng có nên đánh đổi bằng tính an toàn cơ bản – yếu tố cốt lõi trong bất kỳ phương tiện giao thông nào?

Làm sao để nhận biết một chiếc xe cũ đã từng bị tai nạn?

Khi tay nắm cửa dạng ẩn trở thành tử huyệt

Năm 2018, một sự cố nghiêm trọng xảy ra với một người đàn ông ở Cleveland (Mỹ), khi anh bị mắc kẹt bên trong chiếc Cadillac XLR đời 2006 suốt 14 giờ đồng hồ. Nguyên nhân là do ắc quy xe gặp trục trặc, khiến toàn bộ hệ thống cửa điện tử ngừng hoạt động. Không có tay nắm cơ khí để mở cửa từ bên trong, người này hoàn toàn bị cô lập cho đến khi được hàng xóm phát hiện và giải cứu kịp thời.

Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn như vậy. Một năm sau đó, vào năm 2019, bác sĩ Omar Awan một chuyên gia y tế tại Florida đã tử vong trong một vụ tai nạn nghiêm trọng khi chiếc Tesla Model S của ông mất kiểm soát và đâm vào gốc cây cọ ven đường. Xe lập tức bốc cháy. Những người đi đường nỗ lực tiếp cận để kéo nạn nhân ra ngoài, nhưng tay nắm cửa dạng ẩn không thể tự động bật ra, khiến họ bất lực. Theo hồ sơ vụ kiện được gia đình bác sĩ Awan đệ trình, những khiếm khuyết thiết kế của chiếc Model S đã khiến nó "trở thành cái bẫy tử thần".

Tay nắm cửa của Tesla Model S đã gây ra cái chết cho bác sĩ khi không thể thoát khỏi xe bị cháy.

Không chỉ Tesla, đến đầu năm 2025, Volkswagen cũng buộc phải thực hiện chiến dịch triệu hồi hàng loạt đối với các mẫu xe điện VW ID.4 được sản xuất từ tháng 9/2024. Lý do là hệ thống tay nắm điện tử có thể bị lỗi trong điều kiện ẩm ướt, khiến cửa xe bất ngờ bật mở khi xe đang vận hành – một rủi ro nghiêm trọng đối với an toàn hành khách và khả năng kiểm soát phương tiện.

Mặc dù nhiều mẫu xe hiện nay được trang bị cần mở cửa khẩn cấp bên trong, nhưng trong tình huống hoảng loạn hoặc tai nạn bất ngờ, không phải ai cũng có thể nhớ đến sự tồn tại của cơ cấu này chứ chưa nói đến thao tác chính xác trong tích tắc để thoát hiểm.

Những trường hợp nêu trên một lần nữa đặt ra câu hỏi: liệu tính thẩm mỹ và hiện đại có nên đánh đổi bằng sự an toàn – nguyên tắc cốt lõi mà mọi chiếc ô tô cần phải bảo đảm trước tiên?

Liệu có giải pháp thay thế an toàn hơn?

Khi thiết kế tay nắm cửa dạng ẩn vẫn còn đối mặt với nhiều hạn chế về công nghệ và an toàn, các hãng xe đang chủ động tìm kiếm giải pháp cân bằng giữa tính thẩm mỹ và khả năng sử dụng thực tiễn. Xu hướng hiện nay là chuyển sang các thiết kế tay nắm thông minh – vừa tối giản về thị giác, vừa đảm bảo thao tác nhanh chóng trong mọi tình huống.

McLaren Artura là một ví dụ tiêu biểu, với các rãnh nhỏ được khéo léo giấu bên trong bề mặt cửa. Thiết kế này duy trì vẻ ngoài liền mạch nhưng vẫn cho phép thao tác vật lý dễ dàng khi cần thiết – đặc biệt trong tình huống khẩn cấp.

Ford Mustang Mach-E lại chọn hướng tiếp cận khác: nút bấm mở cửa được bố trí ngay trên trụ B, kết hợp với tay nắm giấu phía dưới – vừa tiết kiệm diện tích, vừa mang đến trải nghiệm sử dụng trực quan và thuận tiện.

Các phương án thiết kế tay nắm cửa thông minh hơn giúp dung hòa giữa thẩm mỹ và tính thực dụng.

Chevrolet Corvette cũng áp dụng giải pháp tinh tế khi đưa tay nắm xuống sát mép dưới cửa xe. Vị trí này tạo sự kín đáo về mặt thị giác nhưng vẫn đảm bảo dễ nhận diện và thao tác nếu người dùng đã quen thuộc.

Đáng chú ý, một số thương hiệu đang quay trở lại với thiết kế tay nắm cơ học kiểu "ẩn – đẩy – kéo" từng xuất hiện trên các mẫu xe của Fiat từ những năm 1990. Dù không hào nhoáng, cơ cấu cơ khí đơn giản này lại được đánh giá cao nhờ độ tin cậy, dễ sửa chữa và khả năng hoạt động ổn định trong nhiều tình huống bất lợi. Tesla, Hyundai và cả Aston Martin hiện đều đang áp dụng lại cơ chế này cho một số dòng xe mới – cho thấy rằng trong thiết kế ô tô, tính thực dụng vẫn luôn là giá trị cốt lõi cần được ưu tiên song hành với yếu tố thẩm mỹ.

Vẻ đẹp không nên đánh đổi bằng sự an toàn

Không thể phủ nhận rằng tay nắm cửa dạng ẩn là một bước tiến ấn tượng về mặt thiết kế thể hiện rõ xu hướng tối giản và công nghệ hóa đang thịnh hành trong ngành công nghiệp ô tô hiện đại. Tuy nhiên, dù công nghệ có phát triển đến đâu, ô tô vẫn là một phương tiện vận chuyển, và trên hết, nó phải đảm bảo an toàn cho con người trong mọi tình huống.

Với những người tiêu dùng đang cân nhắc sở hữu một mẫu xe có thiết kế hiện đại, việc đánh giá kỹ các rủi ro tiềm ẩn là điều cần thiết. Đừng để bản thân bị thu hút bởi lớp “hào quang” công nghệ mà bỏ qua yếu tố cốt lõi: tính thực dụng và độ tin cậy trong những khoảnh khắc quan trọng nhất.

Bởi lẽ, một thiết kế chỉ thực sự giá trị khi nó không chỉ làm đẹp cho chiếc xe, mà còn góp phần đảm bảo rằng chiếc xe ấy có thể đưa bạn đến nơi an toàn – không chỉ trong hành trình thường ngày, mà còn trong những tình huống sinh tử không lường trước. Đây là ranh giới mỏng manh nhưng quyết định giữa một trải nghiệm sang trọng và một trải nghiệm an toàn đúng nghĩa.