Kiểm tra khí thải ô tô: Hướng dẫn bảo dưỡng giúp xe đạt chuẩn dễ dàng

Việc kiểm định khí thải đối với ô tô đang lưu hành hiện nay vẫn được thực hiện theo Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây là khung pháp lý quan trọng nhằm kiểm soát mức độ phát thải của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ tại Việt Nam.

Theo đó, ô tô sản xuất trước năm 1999 được xếp vào nhóm áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 1 – tương ứng với ngưỡng cho phép thấp hơn. Trong khi đó, các xe sản xuất từ năm 1999 trở về sau phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 2. Cả hai mức đều được quy định cụ thể trong tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6438:2018 về giới hạn khí thải đối với xe cơ giới.

Trao đổi với phóng viên, Giám đốc một trung tâm đăng kiểm tại Hà Nội cho biết: dù các thông tin về việc áp dụng quy chuẩn khí thải mới và lộ trình triển khai vẫn chưa được công bố chính thức, song về cơ bản quy trình kiểm định khí thải tại các trung tâm đăng kiểm hiện nay nhiều khả năng sẽ không có sự thay đổi lớn.

Theo ông, hệ thống thiết bị đo khí thải hiện tại đã đáp ứng đủ yêu cầu kỹ thuật. Trong quá trình kiểm định, đăng kiểm viên chỉ cần kết nối đầu dò khí thải với ống xả của xe. Dữ liệu đo được sẽ được truyền trực tiếp về máy tính và đánh giá một cách tự động thông qua phần mềm của Cục Đăng kiểm Việt Nam. Điều này đảm bảo tính khách quan và loại bỏ yếu tố chủ quan trong khâu đánh giá kết quả.

Việc duy trì quy trình kiểm định khí thải tự động không chỉ giúp đảm bảo tính nhất quán trong hệ thống đăng kiểm mà còn hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong việc dễ dàng tuân thủ các yêu cầu pháp lý liên quan đến môi trường.

Màn hình hiển thị kết quả đo khí thải tại trung tâm đăng kiểm.

Phần mềm của Cục Đăng kiểm sẽ trích xuất thông tin phương tiện và đối chiếu với mức khí thải cần đáp ứng, kết hợp dữ liệu đo được để trả kết quả mẫu xe đó có đạt tiêu chuẩn khí thải lưu hành theo quy định hay không.

"Bởi vậy khả năng khi thực hiện theo quy chuẩn khí thải xe lưu hành mới, trung tâm sẽ không tốn chi phí đầu tư thiết bị đo mới, nhưng Cục Đăng kiểm sẽ cần cập nhật phần mềm có các mức khí thải theo quy chuẩn", vị lãnh đạo nói thêm.

Trao đổi với PV Báo Xây dựng, đại diện Phòng Kiểm định xe cơ giới - VAR (Cục Đăng kiểm Việt Nam) cũng cho biết, khi áp dụng theo quy chuẩn khí thải ô tô lưu hành sắp được ban hành, các trung tâm đăng kiểm sẽ không cần đầu tư trang thiết bị mà Cục Đăng kiểm sẽ thực hiện cập nhật phần mềm để áp dụng theo các mức khí thải mới theo quy chuẩn.

Thiết bị đo khí thải tại trung tâm đăng kiểm được nối trực tiếp vào ống xả của xe.

Ô tô bảo dưỡng đầy đủ không lo kiểm tra khí thải

Dù các mức khí thải áp dụng cho ô tô đang lưu hành tại Việt Nam hiện vẫn chưa được công bố chính thức, nhưng theo nhận định từ lãnh đạo một trung tâm đăng kiểm lớn tại Hà Nội, chủ xe hoàn toàn có thể yên tâm nếu tuân thủ đúng quy trình bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất và hãng xe. Việc bảo dưỡng đầy đủ là yếu tố then chốt giúp xe đáp ứng các ngưỡng tiêu chuẩn khí thải khi đưa vào kiểm định.

Chia sẻ thêm quan điểm từ góc độ quản lý nhà nước, một chuyên viên thuộc Vụ Khoa học Công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, các xe ô tô được bảo dưỡng đúng cách, dù có tuổi đời cao, vẫn hoàn toàn có khả năng đáp ứng các ngưỡng khí thải đề xuất trong dự thảo quy chuẩn. “Chẳng hạn, một mẫu xe sản xuất từ năm 1996 nếu được chăm sóc, vệ sinh định kỳ, sử dụng nhiên liệu đạt chuẩn và bảo dưỡng đúng quy trình thì vẫn có thể đạt mức khí thải lưu hành cấp 1. Người dùng không nên quá lo lắng”, vị này chia sẻ.

Liên quan đến tính khả thi và sự khác biệt giữa các mức khí thải, một thành viên thuộc tiểu ban kỹ thuật của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, đã tiếp cận dự thảo quy chuẩn khí thải cho xe đang lưu hành tại Việt Nam. Tuy cùng sử dụng cách đặt tên theo thứ tự từ mức 1 đến mức 5 tương tự như tiêu chuẩn áp dụng với ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới (mức 5 tương đương Euro 5), nhưng bản chất chu trình đo kiểm là hoàn toàn khác. Điều này có nghĩa, tiêu chuẩn khí thải dành cho xe lưu hành không thể so sánh trực tiếp với tiêu chuẩn áp dụng cho xe mới.

Từ góc nhìn kỹ thuật, chuyên gia của VAMA khẳng định, nếu xe được bảo dưỡng đúng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất – bao gồm cả bảo dưỡng động cơ, hệ thống nhiên liệu, khí thải – thì khả năng đáp ứng các mức quy định trong lộ trình kiểm định khí thải là hoàn toàn khả thi, ngay cả đối với những xe đã qua sử dụng nhiều năm.

Lãnh đạo trung tâm đăng kiểm cũng bổ sung thêm rằng, để tăng khả năng đạt chuẩn khí thải khi kiểm định, chủ xe nên đặc biệt chú trọng đến các hạng mục bảo dưỡng thiết yếu như: thay dầu động cơ định kỳ, thay lọc nhiên liệu, lọc gió động cơ, vệ sinh kim phun, làm sạch buồng đốt, kiểm tra cảm biến oxy và hệ thống xúc tác khí thải (catalytic converter). Đây là những bộ phận trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng đốt cháy nhiên liệu và kiểm soát lượng phát thải ra môi trường.

Bên cạnh đó, việc lựa chọn đúng loại nhiên liệu phù hợp với tiêu chuẩn khí thải mà xe được thiết kế (theo khuyến cáo từ nhà sản xuất) cũng đóng vai trò then chốt. Việc sử dụng nhiên liệu kém chất lượng hoặc không tương thích có thể khiến xe phát thải vượt ngưỡng và không đạt trong quá trình kiểm định khí thải.