Nút bấm vật lý trở lại: Xu hướng thiết kế mới trên ôtô cao cấp

Sự thay đổi mang tính cách mạng trong thiết kế nội thất xe hiện đại  và một trong những yếu tố then chốt chính là sự xuất hiện của màn hình cảm ứng trung tâm. Tesla là thương hiệu tiên phong với mẫu Model S khi lần đầu tiên đưa vào cabin một màn hình cảm ứng cỡ lớn như một trung tâm điều khiển đa năng. Cú hích này đã nhanh chóng tạo ra làn sóng ảnh hưởng mạnh mẽ trong toàn ngành công nghiệp ô tô.

Không mất quá nhiều thời gian, các hãng xe khác  từ thương hiệu phổ thông đến cao cấp  đã nhanh chóng học theo xu hướng này. Từ những mẫu sedan cỡ nhỏ cho đến những chiếc bán tải hạng sang, màn hình cảm ứng giờ đây gần như trở thành trang bị mặc định trong thiết kế khoang lái hiện đại.

Động lực phía sau không chỉ đến từ kỳ vọng ngày càng cao của người tiêu dùng những người mong muốn trải nghiệm công nghệ tương tự như trên điện thoại thông minh ngay trong xe  mà còn xuất phát từ góc nhìn chiến lược của các nhà sản xuất. Thay vì lắp đặt hàng chục nút bấm, công tắc và núm xoay truyền thống, một hệ thống màn hình cảm ứng hoặc giao diện điều khiển cảm ứng xúc giác có thể tích hợp và quản lý hầu hết các chức năng của xe. Điều này không chỉ giúp khoang lái trở nên gọn gàng, hiện đại hơn mà còn mang lại lợi ích kinh tế đáng kể: tiết kiệm chi phí sản xuất hàng triệu USD mỗi năm cho các hãng xe.

Bên cạnh đó, một ưu điểm vượt trội của hệ thống điều khiển trung tâm số hóa là khả năng cập nhật phần mềm từ xa (Over-the-Air – OTA). Nhờ công nghệ này, các nhà sản xuất có thể bổ sung hoặc cải tiến tính năng một cách linh hoạt, mà không cần thay đổi phần cứng hay yêu cầu khách hàng đưa xe đến xưởng dịch vụ. Đây là bước tiến lớn trong cách ngành công nghiệp ô tô vận hành – vừa nâng cao trải nghiệm người dùng, vừa tối ưu hóa hiệu suất phát triển sản phẩm và chi phí bảo trì.

Tesla Model Y với hệ thống điều khiển hoàn toàn tích hợp trên màn hình cảm ứng.

Sự phát triển nhanh chóng và không ít lần gây tranh cãi của màn hình cảm ứng cùng các giao diện điều khiển xúc giác trong cabin xe hiện đại. Ban đầu, những công nghệ này được đón nhận nồng nhiệt nhờ vào tính thẩm mỹ cao, khả năng tích hợp đa chức năng và cảm giác tương lai mà chúng mang lại. Tuy nhiên, khi các nhà sản xuất bắt đầu lạm dụng và chuyển hầu hết các chức năng cơ bản lên màn hình, trải nghiệm người dùng dần trở nên kém thuận tiện, thậm chí gây khó chịu.

Không ít tài xế phàn nàn rằng họ không thể thực hiện những thao tác đơn giản như hạ kính hay điều chỉnh ghế mà không phải dò dẫm qua nhiều lớp menu trên màn hình cảm ứng  một quy trình vừa thiếu trực quan, vừa dễ bị lỗi phản hồi. Việc phải tương tác với màn hình trong lúc lái xe không chỉ gây mất tập trung mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.

Hướng dẫn chi tiết cách khắc phục tạm thời rò rỉ ống dẫn nước làm mát trên xe ô tô Hãy hình dung nếu hệ thống làm mát động cơ gặp sự cố và ống dẫn nước làm mát bị rò rỉ. Tình trạng này có thể dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng khi bạn di chuyển trên quãng đường dài. Nếu không được xử lý kịp thời, xe...

Một nghiên cứu điển hình của Hiệp hội Ô tô Mỹ (AAA) năm 2017 cho thấy, người lái trung bình mất khoảng 40 giây để thực hiện các thao tác cơ bản như thiết lập định vị hay gửi tin nhắn thông qua màn hình. Với tốc độ chỉ 40 km/h, xe có thể đã đi được khoảng 525 mét – tương đương gần 5 sân bóng bầu dục – trong khi tài xế gần như không nhìn đường. Đây là con số đáng báo động về rủi ro mất tập trung do thiết kế giao diện chưa hợp lý.

Trước thực trạng này, các cơ quan an toàn giao thông châu Âu đã bắt đầu có động thái mạnh mẽ. Cụ thể, Chương trình đánh giá xe mới của châu Âu (Euro NCAP) sẽ áp dụng từ năm 2026 một tiêu chuẩn bắt buộc: 5 chức năng thiết yếu bao gồm còi, cần gạt mưa, đèn báo rẽ, đèn khẩn cấp (hazard) và tính năng SOS phải được điều khiển bằng nút bấm hoặc công tắc vật lý, không được đặt hoàn toàn trên màn hình cảm ứng. Đây là nỗ lực nhằm hạn chế tối đa sự phân tâm khi lái xe và nâng cao mức an toàn tiêu chuẩn 5 sao.

Matthew Avery – Giám đốc phát triển chiến lược của Euro NCAP – đã thẳng thắn chỉ ra: "Việc lạm dụng màn hình cảm ứng là vấn đề toàn ngành. Các nhà sản xuất chuyển phần lớn điều khiển chính lên màn hình trung tâm, buộc tài xế rời mắt khỏi đường, làm tăng nguy cơ va chạm." Cảnh báo này một lần nữa khẳng định sự cần thiết của việc thiết kế giao diện dựa trên nguyên tắc an toàn là ưu tiên hàng đầu.

Bảo dưỡng ô tô tại nhà: Những sai lầm chết người cần tránh Việc tự chăm sóc ô tô tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hiệu suất và tuổi thọ xe. Tuy nhiên, nhiều người có thể vô tình mắc phải những thói quen bảo dưỡng sai lầm, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn và độ...

Trong khi đó, tại Mỹ, phản ứng từ các cơ quan quản lý lại khá chậm chạp. Dù Cơ quan An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NHTSA) từng đề xuất cải tiến hệ thống đánh giá xe để tính đến các yếu tố gây mất tập trung trong năm 2022, nhưng đến nay – hơn ba năm sau – vẫn chưa có hành động cụ thể nào được triển khai. Viện Bảo hiểm và An toàn Giao thông Đường cao tốc Mỹ (IIHS) cũng chưa đưa ra bất kỳ tiêu chí nào liên quan đến độ an toàn của màn hình cảm ứng trong cabin xe.

Ngay cả các nhà sản xuất lớn như Volkswagen cũng đã nếm trải bài học đắt giá. Khi ra mắt dòng xe điện ID.3 và ID.4 vào năm 2020, VW áp dụng thiết kế cabin gần như loại bỏ hoàn toàn nút vật lý, thay bằng các nút cảm ứng. Phản ứng từ khách hàng nhanh chóng cho thấy sự thất vọng rõ rệt. Đến mức CEO Thomas Schäfer phải thừa nhận rằng các nút cảm ứng "đã gây ra rất nhiều thiệt hại", và hãng buộc phải điều chỉnh: đưa các nút điều khiển vật lý trở lại trên các mẫu như Golf và Taos.

Tóm lại, công nghệ chỉ thực sự hữu ích khi phục vụ tốt cho con người. Trong thiết kế nội thất ô tô, việc cân bằng giữa tính hiện đại và sự tiện dụng, an toàn là yếu tố sống còn – điều mà mọi nhà sản xuất cần đặt lên hàng đầu trong kỷ nguyên số hóa.

Tầm giá 600 - 700 triệu đồng có thể chọn mua xe ô tô nào? Với mức giá khoảng từ 600 - 700 triệu đồng, có rất nhiều mẫu xe được ưa chuộng thuộc nhiều phân khúc khác nhau như sedan, MPV hay SUV

Mẫu xe điện Hyundai Ioniq 6 có màn hình cảm ứng, nhưng cũng có các nút điều khiển vật lý.

Xu hướng thiết kế nội thất hiện đại – đặc biệt là việc chuyển đổi từ các nút bấm vật lý sang giao diện cảm ứng – đang bước vào giai đoạn điều chỉnh rõ rệt khi các nhà sản xuất bắt đầu lắng nghe nhiều hơn phản hồi từ người dùng thực tế.

Không chỉ riêng Volkswagen phải “lùi một bước” sau khi vấp phải phản ứng tiêu cực về các nút cảm ứng trên dòng ID.3 và ID.4. Hyundai, một trong những thương hiệu ô tô toàn cầu phát triển nhanh nhất hiện nay, cũng đã công khai thừa nhận tầm quan trọng của việc duy trì các nút điều khiển vật lý trên xe. Theo các giám đốc điều hành của hãng, đây là kết quả trực tiếp từ những phản hồi thực tiễn của khách hàng – những người cho rằng các nút cơ học vẫn mang lại sự tiện lợi, trực quan và phản hồi tức thời vượt trội hơn so với giao diện cảm ứng.

Tương tự, Porsche – thương hiệu xe thể thao hạng sang danh tiếng của Đức – đã cho thấy sự thấu hiểu khách hàng khi giới thiệu phiên bản mới nhất của Cayenne. Hãng chủ động tái tích hợp các núm xoay vật lý vào những chức năng cốt lõi, nhằm phục vụ nhóm khách hàng cao cấp đã quá ngán ngẩm với các bảng điều khiển cảm ứng thiếu cảm giác thực. Đây là bước đi mang tính định vị rõ nét: công nghệ phải phục vụ trải nghiệm, chứ không chỉ là yếu tố trang trí.

Ngay cả Mercedes-Benz, thương hiệu đi tiên phong với màn hình cực đại MBUX Hyperscreen, cũng đã có những đánh giá lại. Trong một cuộc phỏng vấn với ABC News, Giám đốc Thiết kế Gorden Wagener thẳng thắn thừa nhận rằng: “Màn hình lớn không đồng nghĩa với sự sang trọng”. Đây là phát ngôn mang tính bước ngoặt, cho thấy nội bộ một trong những hãng xe cao cấp hàng đầu thế giới cũng đang xem xét lại chiến lược giao diện người dùng (UI), hướng tới sự cân bằng giữa công nghệ và trải nghiệm cầm nắm thực tế.

Tuy nhiên, vấn đề này không chỉ giới hạn ở thị trường Mỹ hay châu Âu. Tại Trung Quốc, nơi đang chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ của ngành công nghiệp xe điện và xe thông minh, màn hình cảm ứng vẫn là trung tâm của mọi xu hướng thiết kế. Triển lãm ô tô Thượng Hải gần đây là minh chứng rõ ràng: từ các mẫu concept của Buick, đến xe thể thao của Honda tích hợp đến 6 màn hình, hay các dòng xe của BYD, Chery... tất cả đều lấy cảm hứng từ triết lý thiết kế “tối giản vật lý, tối đa cảm ứng” của Tesla, chuyển hầu hết thao tác vào một màn hình trung tâm duy nhất.

Điều đáng chú ý là, người tiêu dùng Trung Quốc dường như không phản ứng gay gắt với xu hướng này như tại phương Tây. Một phần lý do có thể đến từ đặc điểm thị trường trẻ, giàu tính công nghệ, và dễ tiếp nhận cái mới. Thêm vào đó, môi trường giao thông và hành vi sử dụng xe cũng khác biệt, khiến trải nghiệm với màn hình cảm ứng không bị nhìn nhận như một trở ngại nghiêm trọng.

Tổng kết lại, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng trong triết lý thiết kế nội thất: duy trì sự hiện đại nhưng không đánh đổi tính thực dụng. Những phản hồi từ người dùng thực tế chính là kim chỉ nam cho sự điều chỉnh hợp lý, và các thương hiệu muốn duy trì vị thế buộc phải đặt trải nghiệm người lái lên hàng đầu thay vì chỉ chạy theo xu hướng thị trường.