Tiết kiệm xăng dầu hiệu quả: Những kinh nghiệm lái xe ít người để ý

Chi phí nhiên liệu luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí vận hành ô tô, đặc biệt đối với các mẫu xe sử dụng động cơ đốt trong. Mức tiêu thụ nhiên liệu của một phương tiện chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kỹ thuật như dung tích xy-lanh, công nghệ động cơ, hệ thống truyền động, trọng lượng xe, thiết kế khí động học và tình trạng bảo dưỡng sau thời gian dài sử dụng.

Tuy nhiên, bên cạnh các yếu tố kỹ thuật, kỹ năng lái xe của tài xế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu mức tiêu hao nhiên liệu. Trên thực tế, với cùng một mẫu xe, cùng điều kiện giao thông và quãng đường di chuyển, mức tiêu thụ nhiên liệu có thể chênh lệch từ 10-20% tùy thuộc vào cách điều khiển xe.

Mức độ tiêu thụ nhiên liệu phụ thuộc khá nhiều vào kỹ năng của người cầm lái.

Để đảm bảo mức tiêu hao nhiên liệu tối ưu, các chuyên gia kỹ thuật ô tô khuyến nghị tài xế cần lưu ý một số nguyên tắc quan trọng trước và trong quá trình lái xe:

Loại bỏ vật dụng không cần thiết để tối ưu trọng lượng xe

Nhiều tài xế có thói quen để quá nhiều đồ đạc trong xe, biến phương tiện thành một kho chứa di động. Tuy nhiên, mỗi kilogram trọng lượng dư thừa đều ảnh hưởng trực tiếp đến mức tiêu thụ nhiên liệu. Trọng lượng xe càng lớn, động cơ càng phải hoạt động nhiều hơn để duy trì tốc độ, từ đó làm tăng mức tiêu hao nhiên liệu. Vì vậy, hãy thường xuyên kiểm tra và loại bỏ những vật dụng không thực sự cần thiết, đặc biệt là các đồ nặng như dụng cụ không sử dụng đến, hành lý dư thừa hoặc phụ kiện không cần thiết.

Duy trì áp suất lốp theo khuyến nghị của nhà sản xuất

Áp suất lốp đóng vai trò quan trọng không chỉ trong việc tiết kiệm nhiên liệu mà còn ảnh hưởng đến độ an toàn và hiệu suất vận hành. Khi lốp xe bị non hơi, diện tích tiếp xúc giữa lốp và mặt đường tăng lên, dẫn đến lực cản lăn lớn hơn. Điều này không chỉ khiến động cơ tiêu tốn thêm từ 5-10% nhiên liệu mà còn làm giảm tuổi thọ lốp và ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát xe. Để khắc phục, tài xế cần kiểm tra áp suất lốp thường xuyên, tối thiểu một lần mỗi tháng hoặc trước những hành trình dài, đảm bảo lốp luôn ở mức áp suất khuyến nghị của nhà sản xuất. Lốp đủ hơi không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu mà còn cải thiện độ ổn định và an toàn khi vận hành xe.

Luôn đảm bảo áp suất lốp đủ tiêu chuẩn, không để lốp quá non.

Duy trì vòng tua máy ở ngưỡng tối ưu để tiết kiệm nhiên liệu

Theo các chuyên gia kỹ thuật ô tô, động cơ đốt trong (cả xăng và diesel) hoạt động hiệu quả nhất trong dải vòng tua từ 1.200 đến dưới 2.000 vòng/phút. Ở mức này, động cơ đạt hiệu suất cao mà không tiêu hao nhiên liệu quá mức. Dải tốc độ lý tưởng để tối ưu mức tiêu hao nhiên liệu có sự khác biệt giữa các loại xe và hộp số, nhưng thường nằm trong khoảng 60 - 100 km/h. Vì vậy, tài xế cần duy trì vòng tua trong ngưỡng hợp lý, tránh ép động cơ hoạt động ở mức quá cao hoặc quá thấp, giúp tối ưu hóa hiệu suất vận hành và tiết kiệm nhiên liệu đáng kể.

Tránh tăng tốc đột ngột và phanh gấp để hạn chế lãng phí nhiên liệu

Thói quen nhấn ga mạnh để tăng tốc nhanh không chỉ làm tăng mức tiêu hao nhiên liệu mà còn gây áp lực lớn lên hệ thống truyền động, khiến các chi tiết cơ khí hao mòn nhanh hơn. Tương tự, việc phanh gấp ở tốc độ cao làm thất thoát động năng mà xe đã tạo ra, buộc động cơ phải tốn thêm nhiên liệu để lấy lại tốc độ ban đầu. Cách lái xe lý tưởng là giữ tốc độ ổn định, tăng tốc từ tốn và phanh sớm, nhẹ nhàng khi cần giảm tốc. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu mà còn gia tăng độ bền cho hệ thống phanh và động cơ.

Sang số đúng thời điểm để tối ưu hiệu suất

Với xe số sàn, việc lựa chọn cấp số phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc tiết kiệm nhiên liệu. Sử dụng số thấp ở tốc độ cao khiến vòng tua máy bị đẩy lên quá mức, gây gằn động cơ, làm tăng mức tiêu hao nhiên liệu và khiến động cơ nóng nhanh hơn. Ngược lại, dùng số cao ở tốc độ quá thấp có thể khiến xe bị ì, động cơ mất lực kéo và hoạt động kém hiệu quả. Vì vậy, tài xế cần sang số đúng thời điểm, thường là khi vòng tua đạt khoảng 1.800 - 2.200 vòng/phút, tùy thuộc vào từng dòng xe, để đảm bảo sự cân bằng giữa hiệu suất và mức tiêu hao nhiên liệu.

Sử dụng số hợp lý với cả xe số sàn hay số tự động sẽ giúp tiết kiệm nhiên liệu hơn.

Chuyển về số N hoặc P khi dừng xe lâu để tối ưu nhiên liệu

Khi dừng xe trong thời gian dài (trên 30 giây), tài xế nên đưa cần số về N (Neutral) hoặc P (Park) đối với xe số tự động thay vì giữ ở D (Drive) và đạp phanh liên tục. Giữ xe ở D khi dừng đỗ đồng nghĩa với việc động cơ vẫn truyền lực đến hộp số, khiến xe tiêu hao nhiên liệu không cần thiết và làm tăng áp lực lên hệ thống phanh. Đặc biệt, trong điều kiện dừng đèn đỏ dài hoặc kẹt xe kéo dài, việc chuyển về N hoặc P không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu mà còn giảm tải cho hộp số, kéo dài tuổi thọ các chi tiết truyền động.

Tận dụng Cruise Control trên đường trường và cao tốc

Trên các tuyến đường trường hoặc đường cao tốc, tài xế nên sử dụng tính năng kiểm soát hành trình Cruise Control để duy trì tốc độ ổn định và tối ưu hóa mức tiêu hao nhiên liệu. Khi kích hoạt Cruise Control, hệ thống điều khiển trung tâm (ECU) sẽ tự động điều chỉnh bướm ga để giữ xe chạy đều, giúp loại bỏ các dao động tăng giảm tốc không cần thiết – yếu tố có thể làm tăng mức tiêu thụ nhiên liệu. Ngoài ra, Cruise Control còn hỗ trợ tài xế kiểm soát tốc độ tốt hơn, hạn chế tình trạng vô thức nhấn ga quá mức, qua đó giảm nguy cơ vi phạm giới hạn tốc độ trên cao tốc. Tuy nhiên, tài xế cần lưu ý không sử dụng Cruise Control trên địa hình đèo dốc hoặc trong điều kiện giao thông phức tạp để đảm bảo an toàn.

Ưu tiên sử dụng chế độ Eco để tối ưu hoá mức tiêu thụ nhiên liệu.

Tận dụng các chế độ lái tiết kiệm nhiên liệu

Trên các dòng xe hiện đại, nhà sản xuất thường trang bị nhiều chế độ lái khác nhau nhằm tối ưu hóa hiệu suất vận hành, trong đó có chế độ tiết kiệm nhiên liệu (Eco hoặc Econ). Khi kích hoạt chế độ này, hệ thống điều khiển trung tâm (ECU) sẽ điều chỉnh các thông số như độ nhạy chân ga, thời điểm chuyển số (đối với hộp số tự động) và hiệu suất điều hòa không khí để giảm mức tiêu thụ nhiên liệu mà vẫn duy trì khả năng vận hành phù hợp. Đối với những tài xế ưu tiên tính kinh tế, đặc biệt khi di chuyển trong đô thị hoặc trên đường bằng phẳng, đây là chế độ nên được sử dụng thường xuyên.

Kiểm tra, vệ sinh các bộ phận như bu-gi, kim phun, họng hút, lọc gió.

Kích hoạt hệ thống tạm dừng động cơ không tải

Bên cạnh chế độ lái tiết kiệm, nhiều mẫu xe còn được trang bị hệ thống tạm dừng động cơ không tải (I-Stop, Auto Start/Stop tùy theo từng hãng). Hệ thống này sẽ tự động tắt động cơ khi xe dừng đèn đỏ hoặc trong tình huống ùn tắc, giúp giảm tiêu hao nhiên liệu khi xe không sinh công. Khi người lái nhấn chân ga hoặc nhả phanh (đối với xe số tự động), động cơ sẽ khởi động lại tức thì, đảm bảo xe vận hành mượt mà. Tuy nhiên, nếu di chuyển trong điều kiện giao thông dừng – chạy liên tục hoặc môi trường nhiệt độ cao, tài xế có thể cân nhắc tắt tính năng này để tránh hao mòn hệ thống khởi động và duy trì sự thoải mái trong khoang lái.

Bảo dưỡng định kỳ để tối ưu hiệu suất nhiên liệu

Ngoài việc áp dụng các kỹ thuật lái xe tiết kiệm nhiên liệu, việc bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hiệu suất vận hành và giảm mức tiêu hao nhiên liệu. Một số hạng mục cần đặc biệt lưu ý bao gồm:

• Vệ sinh và kiểm tra bu-gi: Bu-gi đóng vai trò quan trọng trong quá trình đánh lửa, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất đốt cháy nhiên liệu. Bu-gi bị bám muội hoặc mòn có thể làm động cơ hoạt động kém hiệu quả, tăng tiêu hao nhiên liệu.
• Làm sạch kim phun nhiên liệu: Kim phun bị tắc nghẽn do cặn bẩn có thể làm giảm lượng nhiên liệu cung cấp vào buồng đốt, dẫn đến hiện tượng hao xăng. Việc vệ sinh kim phun định kỳ giúp đảm bảo động cơ vận hành tối ưu.
• Kiểm tra họng hút và lọc gió: Họng hút và lọc gió bẩn sẽ làm cản trở luồng không khí vào động cơ, ảnh hưởng đến quá trình hòa trộn nhiên liệu – không khí. Thay lọc gió đúng hạn giúp động cơ hoạt động hiệu quả hơn.
• Thay dầu động cơ và nước làm mát đúng định kỳ: Dầu động cơ đảm bảo khả năng bôi trơn, giảm ma sát, trong khi nước làm mát giúp duy trì nhiệt độ hoạt động ổn định, hạn chế động cơ quá nhiệt – nguyên nhân gây tiêu hao nhiên liệu không cần thiết.

Việc kết hợp kỹ thuật lái xe hợp lý với bảo dưỡng định kỳ không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu mà còn kéo dài tuổi thọ xe, mang lại trải nghiệm lái tối ưu và kinh tế nhất cho chủ sở hữu.