Đồng hồ công tơ mét ô tô: Tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý

Đồng hồ công tơ mét ô tô (Odometer) là thiết bị để đo số km mà chiếc xe đã vận hành. Đồng thời, các chỉ số như tốc độ, đồng hồ chỉ lượng xăng, nhiệt độ dầu, áp suất dầu… cũng đều hiển thị trên đồng hồ này. Đồng hồ đo này giúp người dùng kiểm soát được tốc độ di chuyển của chiếc xe, qua đó đảm bảo xe chạy đúng tốc độ quy định của bộ giao thông để mang lại sự an toàn cho chính người lái và những phương tiện cùng lưu thông khác.

Ngày nay, ngành công nghệ ô tô ngày càng phát triển, ngoài hiển thị số KM vận hành ra thì nó còn hiển thị tốc độ di chuyển, nhiệt độ dầu, lượng xăng… tại thời gian thực, giúp người lái chủ động trong việc nắm bắt và kiểm soát chiếc xe. Các bạn hãy cùng trường dạy nghề sửa xe ô tô VATC tìm hiểu thêm về chúng ngay dưới đây:Sự ra đời của đồng hồ công tơ mét ô tô

Đồng hồ công tơ mét ô tô là một thiết bị đo lường tốc độ và quãng đường của xe ô tô. Nó được gắn trên bảng đồng hồ của xe và thường có hai kim chỉ: một kim chỉ vòng tua máy (RPM) và một kim chỉ số km đã đi (ODO).

Đồng hồ công tơ mét ô tô được ra đời lần đầu tiên vào ngày 7/10/1902, do Kỹ sư Otto Schulze (người Đức) phát minh. Thiết bị được cấp bằng sáng chế tại cơ quan cấp bằng sáng chế Imperial Patent dưới cái tên công tơ anolog. Đến năm 1910, các hãng xe ô tô mới bắt đầu trang bị odometer này cho các mẫu xe của mình.

Đồng hồ công tơ mét trên xe ô tô

Đồng hồ công tơ mét ô tô có hai loại chính:

• Đồng hồ công tơ mét dòng xoáy: Loại này sử dụng một bộ phận quay được gắn trên trục truyền động để tạo ra lực xoáy. Lực xoáy này được truyền đến một bộ phận đo lường, từ đó tạo ra tín hiệu điện. Tín hiệu điện này được sử dụng để hiển thị tốc độ trên đồng hồ.
• Đồng hồ công tơ mét điện tử: Loại này sử dụng cảm biến tốc độ để đo tốc độ xe. Cảm biến tốc độ thường được lắp đặt trên trục truyền động hoặc bánh xe. Tín hiệu từ cảm biến tốc độ được truyền đến bộ điều khiển trung tâm, từ đó hiển thị tốc độ trên đồng hồ.

Đồng hồ công tơ mét ô tô là một thiết bị quan trọng giúp người lái xe theo dõi tốc độ và quãng đường của xe. Điều này giúp người lái xe điều khiển xe an toàn và tiết kiệm nhiên liệu.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của đồng hồ công tơ mét ô tô ODO

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền công nghệ mới, Odometer cũng được cải tiến và bổ sung thêm nhiều tính năng mới để phục vụ cho người dùng.

Do có cấu tạo khác nhau nên nguyên lý hoạt động của mỗi loại cũng khác nhau. Tuy nhiên, chức năng chính không thể thiếu là đo vận tốc di chuyển của xe.

Đồng hồ công tơ mét loại cổ điển

Loại đồng hồ này được cấu tạo bởi: cáp chủ động (cuộn lò xo xoắn chặt dưới dạng xoắn ốc bao quanh một trục trung tâm), cục nam châm vĩnh cửu đặt trong hộp kim loại, lò xo hồi vị, kim chỉ tốc độ (từ số 0 đến tốc độ lớn nhất tùy từng model), cốc cảm ứng, trục dẫn động, bích tựa và bánh răng dẫn động.

Do sở hữu khá nhiều chi tiết để cấu tạo thành, nên đồng hồ loại cổ điển có nguyên lý hoạt động khá thủ công. Cụ thể, đồng hồ này sử dụng dây cáp truyền động từ trục bánh xe đến nam châm vĩnh cửu.

Khi xe bắt đầu di chuyển, nam châm sẽ quay và liên tục tạo ra từ trường biến thiên để sinh ra dòng điện bên trong cốc cảm ứng. Dưới tương tác từ trường, nam châm sẽ kéo cốc cảm ứng quay theo, đồng thời cốc cảm ứng gắn với kim quay và lò xò hồi vị.

Khi vận tốc của chiếc xe thay đổi, tốc độ quay của nam châm cũng thay đổi theo. Momen đặt lên cốc cảm ứng biến thiên tác động sẽ làm lệch kim đi một góc, đồng thời duy trì trạng thái cân ổn định khi lực đàn hồi lò xo cân bằng với momen xoắn của cốc cảm ứng, tương ứng với vận tốc mà xe đang chạy.

Đồng hồ ODO loại điện tử

Đồng hồ công tơ mét điện tử dần dần thay thế cho loại công tơ analog do sự phát triển của ngành công nghệ ô tô, qua đó phù hợp hơn với thiết kế hiện đại của các dòng xe ô tô mới ngày nay.

Công tơ mét loại điện tử được cấu tạo bởi: cảm biến (một hoặc nhiều nam châm) xoay gắn bên trong hộp số và máy tính nhỏ. Loại đồng hồ điện tử này được đánh giá có độ hoàn thiện vượt bậc so với loại đồng hồ cổ điển, được tối giản các chi tiết lại.

Bởi vậy nên, nguyên lý hoạt động của đồng hồ ODO điện tử cũng đơn giản hơn khá nhiều. Với đồng hồ điện tử này, tốc độ xe sẽ được xác định qua đếm số xung điện từ cảm biến phát ra trong vòng 1 giây. Đồng thời, máy tính nhỏ sẽ phân tích các xung điện được gửi về từ cảm biến và hiển thị vận tốc của chiếc xe dưới dạng số.

Ở mỗi quốc gia lại có những quy ước khác nhau về số đo công tơ mét xe ô tô. Tuy nhiên, quy định chung vẫn là tốc độ được chỉ định không thấp hơn tốc độ thực, không vượt quá 110% tốc độ thực cộng thêm 4km/h so với tốc độ thử nghiệm được chỉ định.