Bất tiện khi lái xe: Vì sao nút cảm ứng bị người dùng "quay lưng"?

Ngành công nghiệp ô tô, cùng với thế giới công nghệ, đang chứng kiến một xu hướng quay trở lại với các nút bấm vật lý – điều mà nhiều người gọi là “sự hồi sinh của nút bấm”. Dù màn hình cảm ứng vẫn giữ vai trò nổi bật trong thiết kế nội thất hiện đại, các nhà sản xuất ô tô ngày càng nhận thức rõ giá trị thực tiễn của các nút bấm vật lý, đặc biệt khi người lái ngày càng ưu tiên sự tiện lợi và an toàn. Việc lái xe không chỉ cần sự hiện đại và thời trang, mà quan trọng hơn là sự hợp lý, thực tiễn và khả năng vận hành dễ dàng.

Sự trở lại của nút bấm vật lý

Rachel Plotnick, Phó Giáo sư tại Đại học Indiana Bloomington và được biết đến như một “chuyên gia về nút bấm,” đã dành nhiều năm nghiên cứu về vai trò của cảm giác xúc giác trong công nghệ hiện đại. Là tác giả của cuốn sách “Power Button: A History of Pleasure, Panic, and the Politics of Pushing” (2018), bà đã đi sâu vào tâm lý học và lịch sử văn hóa của các nút bấm, đồng thời làm nổi bật giá trị bền vững của chúng trong hệ sinh thái công nghệ.

Hiện nay, Plotnick đang hỗ trợ các công ty thiết kế tối ưu hóa giao diện bảng điều khiển, tập trung vào việc cân bằng giữa trải nghiệm kỹ thuật số và cảm giác xúc giác. Trong một cuộc phỏng vấn với trang Spectrum, khi được hỏi về nguyên nhân khiến nút bấm quay trở lại trên các thiết bị tiêu dùng, đặc biệt trong nội thất ô tô, bà chia sẻ:

“Có lẽ là do sự mệt mỏi với màn hình. Chúng ta sử dụng các thiết bị này liên tục, cả ngày lẫn đêm, và điều đó đôi khi gây mệt mỏi. Nút bấm có thể giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào công nghệ trong cuộc sống hàng ngày ở một mức độ nào đó.”

Plotnick cũng khẳng định rằng nút bấm không loại trừ màn hình cảm ứng, mà chúng là “đối tác bổ sung” cho nhau. Bà giải thích:

“Nút bấm giúp giảm sự phụ thuộc vào thị giác, cho phép người dùng nhận ra rằng màn hình không phải lúc nào cũng là cách tốt nhất để tương tác. Đặc biệt, trong xe hơi, điều này càng trở nên quan trọng.”

Bảng táp-lô của mẫu SUV Jeep Grand Cherokee có tới 3 màn hình cảm ứng

Theo Plotnick, màn hình cảm ứng trong ô tô thường yêu cầu người lái phải tập trung thị giác – một yếu tố có thể gây mất an toàn khi điều khiển xe. Ngược lại, nút bấm vật lý cho phép thao tác trực quan hơn, giúp người lái duy trì sự tập trung vào đường đi và nâng cao mức độ an toàn.

Một số hãng xe cũng nhận ra vấn đề về nút bấm vật lý

Hiện nay, nhiều nhà sản xuất ô tô bắt đầu nhận thức được những hạn chế của màn hình cảm ứng, cũng như hệ quả từ việc cắt giảm chi phí mà loại bỏ các nút bấm vật lý để thay thế bằng màn hình. Phản hồi từ người dùng ngày càng nhiều cho thấy sự bất tiện khi sử dụng các nút bấm trên màn hình, đặc biệt là trong những tình huống cấp bách. Điều này đã thúc đẩy sự trở lại của các nút bấm, công tắc, và núm vặn cho những chức năng quan trọng như điều chỉnh nhiệt độ và âm lượng trên ô tô.

Nội thất Hyundai Santa Fe 2024 tại thị trường Bắc Mỹ

Chẳng hạn, Hyundai, một trong những thương hiệu ô tô lớn của Hàn Quốc, gần đây đã quyết định quay lại sử dụng nút bấm vật lý trên mẫu Santa Fe. Phản ánh từ thị trường Bắc Mỹ cho thấy khách hàng đặc biệt không hài lòng với màn hình cảm ứng, vì họ cảm thấy căng thẳng và khó chịu khi không thể điều khiển một tính năng nào đó ngay lập tức trong những tình huống khẩn cấp. Trưởng bộ phận thiết kế của Hyundai tại Bắc Mỹ cho biết rằng người dùng đã thể hiện sự không hài lòng khi phải mất thời gian tìm kiếm các tính năng qua màn hình cảm ứng, thay vì có thể điều chỉnh trực tiếp bằng nút bấm vật lý.

Những nút bấm vật lý này đã được "giải cứu" khỏi hệ thống thông tin giải trí và trả lại đúng vị trí trên bảng điều khiển trung tâm của xe. Tương tự, một số thử nghiệm ngắn hạn với nút bấm cảm ứng haptic (như của Volkswagen) nhằm tạo ra phản hồi xúc giác cho người dùng cũng dần bị loại bỏ để nhường chỗ cho các nút bấm truyền thống.

Tuy nhiên, màn hình cảm ứng sẽ không bị loại bỏ hoàn toàn. Rachel Plotnick, chuyên gia về thiết kế giao diện, lập luận rằng các nút bấm vật lý và màn hình cảm ứng không phải là đối thủ của nhau mà chúng có thể bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau. Việc kết hợp cả hai sẽ giúp tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, vừa mang lại tính hiện đại, vừa đảm bảo sự thuận tiện và an toàn trong khi sử dụng.

Sự cân bằng thông minh giữa các giao diện

Các chuyên gia trong ngành ô tô đều thống nhất rằng phương pháp tối ưu là kết hợp các loại giao diện khác nhau, tùy theo mục đích sử dụng và yêu cầu của từng tình huống cụ thể.

Thay vì loại bỏ hoàn toàn màn hình cảm ứng, ngành công nghiệp ô tô nên áp dụng chiến lược kết hợp giữa nút bấm vật lý và giao diện kỹ thuật số. Các chức năng quan trọng như điều chỉnh nhiệt độ, bật tắt đèn pha hay điều khiển âm thanh nên được tích hợp thông qua các nút bấm và núm xoay vật lý để đảm bảo sự tiện lợi và an toàn khi sử dụng.

Bảng điều khiển trung tâm của mẫu xe điện Tesla

Tuy nhiên, không phải tất cả các hãng xe đều đi theo hướng này. Tesla, với vai trò là một trong những tiên phong trong việc loại bỏ nút bấm vật lý, vẫn tiếp tục phát triển và mở rộng các chức năng qua màn hình cảm ứng. Thậm chí, trong các bản nâng cấp gần đây, hãng còn loại bỏ hoàn toàn cần gạt số truyền thống, nhằm tối ưu hóa không gian và tạo ra trải nghiệm người dùng hoàn toàn kỹ thuật số.

Trong tương lai, nhiều người hy vọng rằng các hãng xe sẽ ưu tiên tính thực tiễn và an toàn cho người dùng thay vì chạy theo xu hướng màn hình cảm ứng. Việc sử dụng quá nhiều màn hình cảm ứng không chỉ ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng mà còn có thể dẫn đến những hư hỏng về hệ thống điện sau một thời gian dài sử dụng, gây tốn kém chi phí sửa chữa và bảo trì cho người dùng.