Vì sao Mỹ muốn "khai tử" công nghệ Start/Stop trên ô tô?

Công nghệ tự động tắt và khởi động lại động cơ (Start/Stop) được trang bị trên nhiều dòng ô tô hiện đại như một giải pháp nhằm giảm tiêu thụ nhiên liệu và phát thải khí độc hại. Nguyên lý hoạt động rất rõ ràng: khi xe dừng hoàn toàn như trong tình huống chờ đèn đỏ hoặc kẹt xe – hệ thống sẽ tự động tắt động cơ. Sau đó, khi người lái nhấc chân khỏi bàn đạp phanh (hoặc nhấn côn, tùy loại hộp số), động cơ sẽ khởi động trở lại ngay lập tức để xe tiếp tục vận hành.

Về lý thuyết, Start/Stop được thiết kế để loại bỏ thời gian hoạt động không tải của động cơ, vốn là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến lãng phí nhiên liệu và tăng phát thải CO₂. Đối với các tài xế thường xuyên di chuyển trong điều kiện đô thị đông đúc, công nghệ này có thể giúp tiết kiệm 5–10% lượng nhiên liệu, đồng thời giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính – điều ngày càng được quan tâm trong bối cảnh toàn cầu hướng đến phát triển bền vững.

Tính năng dừng xe tạm tắt máy (start/stop) trên ô tô gây tranh cãi.

Tuy nhiên, trên thực tế, công nghệ Start/Stop vẫn còn gây tranh cãi trong cộng đồng người sử dụng. Một số tài xế phản ánh về độ trễ khi tăng tốc từ trạng thái dừng, ảnh hưởng đến cảm giác lái đặc biệt trên các mẫu xe mà hệ thống này vận hành chưa thực sự mượt mà. Ngoài ra, việc khởi động động cơ nhiều lần trong ngày cũng làm dấy lên lo ngại về độ bền của các chi tiết cơ khí, chẳng hạn như bugi, bộ đề hoặc ắc quy, vốn phải hoạt động nhiều hơn bình thường. Không ít người cho rằng mức tiết kiệm nhiên liệu không đủ bù đắp cho nguy cơ hao mòn tăng cao về lâu dài.

Bất chấp những ý kiến trái chiều từ người dùng, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) từ lâu vẫn ủng hộ mạnh mẽ việc triển khai công nghệ Start/Stop. Thông qua việc cấp tín chỉ carbon cho các nhà sản xuất ô tô tích hợp các giải pháp tiết kiệm nhiên liệu như Start/Stop, EPA giúp thúc đẩy thị trường ô tô chuyển mình theo hướng bền vững hơn. Những tín chỉ này không chỉ là động lực tài chính mà còn là thước đo để đánh giá nỗ lực cắt giảm phát thải của từng thương hiệu.

Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, các phát ngôn từ Giám đốc EPA Lee Zeldin hé lộ khả năng có sự điều chỉnh trong chính sách hoặc định hướng cấp tín chỉ carbon, điều này có thể tạo ra tác động đáng kể đến chiến lược phát triển sản phẩm của các hãng xe. Việc cân nhắc giữa lợi ích môi trường và trải nghiệm người dùng sẽ trở thành một bài toán phức tạp hơn, buộc các nhà sản xuất phải đánh giá lại cách tích hợp công nghệ Start/Stop cũng như các công nghệ điện hóa khác trong tương lai.

Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng với công nghệ tự động tắt/khởi động động cơ (Start/Stop) khi Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) chính thức thông báo loại bỏ tín chỉ carbon dành cho các mẫu xe trang bị hệ thống này. Quyết định nằm trong chiến lược tổng thể nhằm nới lỏng một số quy định liên bang, mở đường cho việc điều chỉnh chính sách khí thải phù hợp với xu hướng điện khí hóa toàn cầu.

Công nghệ Start/Stop từng được xem là giải pháp trung gian tối ưu trong lộ trình cắt giảm phát thải, đặc biệt dưới thời Tổng thống Barack Obama. Ra mắt đầu tiên trên các mẫu xe hybrid, sau đó nhanh chóng lan rộng sang các dòng xe sử dụng động cơ xăng thuần túy, hệ thống này giúp giảm đáng kể thời gian động cơ chạy không tải một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tiêu tốn nhiên liệu và phát thải CO₂ trong môi trường đô thị.

Nhờ cam kết kép: cải thiện hiệu quả nhiên liệu và giảm khí thải, Start/Stop từng là “điểm cộng” trong nỗ lực đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải ngày càng nghiêm ngặt tại Mỹ. Từ mức phổ cập dưới 5% vào năm 2012, đến năm 2023, hơn 40% số xe mới bán ra tại Mỹ đã được trang bị công nghệ này, phản ánh sự dịch chuyển rõ rệt cả trong chiến lược sản phẩm của các nhà sản xuất và nhận thức của người tiêu dùng.

Theo nhiều nghiên cứu độc lập, Start/Stop có thể giúp tăng hiệu quả tiêu thụ nhiên liệu từ 3–5%, đặc biệt hiệu quả trong điều kiện giao thông đông đúc thường thấy tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, mức tiết kiệm này phụ thuộc nhiều vào mô hình xe, hệ thống điện và thói quen lái xe thực tế.

Về phía các hãng sản xuất, Start/Stop là công cụ tương đối dễ triển khai để đạt chuẩn tiết kiệm nhiên liệu. Nhưng cũng đi kèm với những đánh đổi về mặt kỹ thuật. Các kỹ thuật viên và cố vấn dịch vụ cho biết cường độ làm việc cao hơn của mô-tơ đề và ắc quy khiến chi phí bảo trì có thể tăng lên, ảnh hưởng đến độ bền của xe trong dài hạn. Vì vậy, việc cân bằng giữa lợi ích môi trường và trải nghiệm sở hữu thực tế là một bài toán không đơn giản.

Trong bối cảnh EPA dần rút lại các ưu đãi cho công nghệ Start/Stop, ngành ô tô đang đứng trước một bước chuyển mới – hướng đến các giải pháp bền vững hơn như xe điện (EV) và hybrid thế hệ mới. Sự cải tiến nhanh chóng của công nghệ pin, mở rộng hạ tầng sạc, cùng các chính sách hỗ trợ mạnh tay từ chính phủ Mỹ là nền móng vững chắc cho kỷ nguyên hậu Start/Stop. Các hãng xe giờ đây buộc phải tái cơ cấu lộ trình phát triển, đầu tư nhiều hơn vào công nghệ điện khí hóa để duy trì tính cạnh tranh và tuân thủ các tiêu chuẩn khí thải trong tương lai.

Khi EPA đánh giá lại tính hiệu quả của Start/Stop, câu hỏi đặt ra không chỉ là về mặt kỹ thuật hay chi phí, mà là đâu mới là công nghệ phù hợp để dẫn dắt quá trình chuyển đổi xanh? Câu trả lời có thể không còn nằm ở các giải pháp tạm thời, mà là ở sự chuyển dịch dứt khoát sang phương tiện không phát thải. Và điều này đòi hỏi không chỉ nỗ lực từ các nhà sản xuất, mà còn từ người tiêu dùng, nhà hoạch định chính sách và toàn bộ hệ sinh thái giao thông.