Hiện tượng trượt nước khi lái xe: Nguyên nhân và giải pháp an toàn

1. Trượt nước là gì? Nguyên nhân gây ra hiện tượng trượt nước?

Dưới góc nhìn của một chuyên gia ô tô với 15 năm kinh nghiệm, hiện tượng trượt nước (hydroplaning) là một trong những rủi ro nguy hiểm nhất khi lái xe trên đường ướt. Khi xảy ra trượt nước, lớp nước tích tụ giữa lốp xe và mặt đường khiến bánh xe mất hoàn toàn độ bám, dẫn đến mất kiểm soát tạm thời. Dù chỉ diễn ra trong tích tắc, nhưng yếu tố bất ngờ của hiện tượng này có thể gây ra tai nạn nghiêm trọng.

Trượt nước hay còn được gọi là "Hydroplaning" trong tiếng Anh, tạm dịch là “lướt trên mặt nước”

Theo nghiên cứu của hãng lốp Continental, các rãnh trên lốp xe đóng vai trò như hệ thống thoát nước, giúp phân tán nước ra khỏi bề mặt tiếp xúc. Khi di chuyển với tốc độ 80 km/h trên đường ướt, lốp xe có thể phải đẩy khoảng 30 lít nước mỗi giây để duy trì độ bám đường. Nếu nước không được thoát kịp, lốp sẽ trượt trên bề mặt nước thay vì tiếp xúc với mặt đường, dẫn đến mất kiểm soát.

Việc phân tán nước sẽ giúp cho bánh xe có thể tiếp xúc với bề mặt đường thay vì “lướt trên mặt nước”.

Độ sâu của rãnh lốp là yếu tố quan trọng nhất trong khả năng chống trượt nước. Lốp mới thường có độ sâu rãnh khoảng 7-8mm, nhưng khi bị mòn xuống dưới 3.1mm, hiệu quả thoát nước giảm đáng kể. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, lốp xe phải có độ sâu rãnh tối thiểu 1.6mm để đảm bảo an toàn. Ngoài ra, mòn lốp không đều cũng ảnh hưởng đến khả năng thoát nước, do đó việc đảo lốp định kỳ là điều cần thiết.

Bên cạnh yếu tố lốp, chất lượng mặt đường cũng góp phần vào nguy cơ trượt nước. Những con đường được thiết kế với độ dốc phù hợp giúp nước thoát nhanh hơn, giảm thiểu hiện tượng đọng nước. Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất vẫn nằm ở thói quen lái xe. Việc di chuyển với tốc độ cao trên đường trơn trượt làm tăng nguy cơ trượt nước. Vì vậy, người lái nên giảm tốc độ, duy trì khoảng cách an toàn và tránh các thao tác đánh lái hoặc phanh gấp khi đi qua khu vực ngập nước để giảm thiểu nguy cơ mất kiểm soát.

2. Cách phòng tránh hiện tượng trượt nước

Giảm tốc độ – Yếu tố quan trọng nhất

Tốc độ xe có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phân tán nước của lốp. Khi xe di chuyển nhanh, lượng nước cần được thoát ra trong mỗi giây tăng lên đáng kể. Một khi rãnh lốp không thể phân tán hết nước kịp thời, bánh xe sẽ mất độ bám đường, gây ra hiện tượng trượt nước và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn. Do đó, khi lái xe trong điều kiện mưa lớn hoặc đường trơn trượt, người lái cần chủ động giảm tốc độ xuống mức an toàn, tùy thuộc vào tình trạng mặt đường và lượng nước đọng.

Kiểm tra và bảo dưỡng lốp xe định kỳ

Lốp xe là yếu tố quyết định đến khả năng bám đường và phòng tránh trượt nước. Để duy trì hiệu suất tối ưu, người lái nên kiểm tra, xoay và cân bằng lốp theo định kỳ, đặc biệt là mỗi khi thay dầu. Việc này giúp lốp mòn đều hơn, duy trì độ bám đường tốt và hạn chế nguy cơ mất kiểm soát.

Ngoài ra, áp suất lốp cũng đóng vai trò quan trọng. Lốp quá mềm sẽ làm tăng nguy cơ trượt nước do bề mặt tiếp xúc với đường bị biến dạng, trong khi lốp quá căng lại làm giảm diện tích ma sát, khiến xe dễ mất kiểm soát trên mặt đường trơn. Do đó, cần duy trì áp suất lốp ở mức khuyến nghị của nhà sản xuất, đặc biệt là trước khi bước vào mùa mưa. Nếu lốp đã mòn đến giới hạn an toàn (độ sâu rãnh dưới 1.6mm), người lái nên thay lốp mới ngay để đảm bảo an toàn.

Để phòng tránh rủi ro, các bác nên xoay và cân bằng lốp mỗi khi thay dầu

Tránh sử dụng hệ thống điều khiển hành trình (Cruise Control)

Trong điều kiện trời mưa, hệ thống điều khiển hành trình có thể khiến xe phản ứng chậm hơn khi gặp tình huống trượt nước. Khi hệ thống này kích hoạt, xe duy trì tốc độ cố định và có thể không giảm tốc kịp thời nếu bánh xe mất độ bám đường. Điều này làm tăng thời gian phản ứng của người lái và giảm khả năng kiểm soát xe. Do đó, khi di chuyển trên đường ướt, tốt nhất nên tắt chế độ Cruise Control và tập trung điều khiển xe bằng chân ga để kịp thời xử lý các tình huống bất ngờ.

3. Làm gì khi xe bị trượt nước?

Khi vô lăng đột ngột trở nên nhẹ bất thường, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy xe đang rơi vào trạng thái trượt nước (hydroplaning). Lúc này, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và thực hiện các thao tác đúng kỹ thuật để lấy lại kiểm soát, tránh những phản ứng vội vàng có thể làm tình huống trở nên nguy hiểm hơn.

Phản xạ tự nhiên của nhiều người khi mất kiểm soát là đạp phanh gấp hoặc đánh lái mạnh để điều chỉnh hướng xe. Tuy nhiên, cả hai hành động này đều có thể khiến xe trượt dài hơn và mất kiểm soát hoàn toàn. Nếu xe đang trượt nước, bánh xe không còn bám đường, nên phanh gấp sẽ khiến xe dễ bị xoay ngang hoặc mất lái.

Thay vì hoảng loạn, người lái nên giữ thẳng vô lăng, giảm chân ga từ từ để giảm tốc độ một cách tự nhiên. Đồng thời, nhẹ nhàng rà phanh theo kiểu “nhấp – nhả” để tránh khóa bánh, đặc biệt nếu xe không có hệ thống phanh ABS.

Nếu xe được trang bị ABS, hệ thống này sẽ tự động điều chỉnh lực phanh để ngăn bánh xe bị bó cứng, giúp duy trì khả năng kiểm soát xe. Khi đó, người lái chỉ cần giữ chân phanh với lực ổn định, không cần nhấp nhả liên tục.

Trong trường hợp xe tiếp tục trượt và việc điều chỉnh vô lăng không có tác dụng, đừng cố gắng đánh lái nhiều hơn. Thay vào đó, hãy chờ đến khi cảm nhận được bánh xe bắt đầu lấy lại độ bám với mặt đường rồi mới điều chỉnh hướng di chuyển dần dần về vị trí an toàn.

Việc hiểu rõ và áp dụng đúng kỹ thuật xử lý khi xe bị trượt nước không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn mà còn nâng cao sự chủ động và an toàn khi lái xe trong điều kiện thời tiết xấu.